Jonas Staal door Stephan Vanfleteren
Hij schuwt de controverse niet, en zijn werk is regelmatig aanleiding geweest voor publiek debat: zo verklaarde hij een rechtszaak die PVV-leider Geert Wilders tegen hem aanspande tot performatief kunstwerk (De Geert Wilders Werken, 2005-2008) en deed hij onderzoek naar een gevangenisontwerp van PVV-politica Fleur Agema (Gesloten Architectuur, 2011).
In 2012 richtte hij de New World Summit op, een artistieke en politieke organisatie waarmee hij tijdelijke parlementen creëert in kunstinstituten, theaters en openbare ruimte waar hij stateloze en als ‘terroristisch’ vervolgde organisaties bijeen brengt om alternatieve modellen van democratie te bediscussiëren. Het Democratische Zelfbestuur van Rojava in Noord-Syrië commissioneerde hem naar aanleiding van deze projecten om een nieuw publiek en permanent volksparlement te bouwen in deze stateloze Koerdische regio, dat in april 2016 voltooid zal worden.
Jonas Staal dwingt middels zijn indringende beelden tot nadenken, maar initieert ook concrete samenwerkingen tussen kunstenaars en emancipatorische politieke partijen en bewegingen.
Kunstenaars moeten niet alleen een esthetische, maar ook een politieke positie innemen, zo stelt hij: een nieuwe wereld maken betekent dat de verbeelding van de kunst zich moet verenigen met de verbeelding van de politiek. Aan het PhDArts departement van de Universiteit Leiden onderzoekt hij in dat licht de relatie tussen kunst en propaganda in de 21e eeuw.
'In onze democratie mag je als kunstenaar alle taboes doorbreken en alles bevragen, maar niets veranderen. Wanneer je, zoals ik, politieke verandering bepleit word je 'activist' of, erger, 'propagandist' genoemd. Lang is kunstenaars gezegd: Sois belle et tais-toi - houd je mond en wees mooi. Die tijd is wat mij betreft definitief voorbij.' - Jonas Staal