De Bus

Deze metingen maken deel uit van de derde fase van het project dat Arnon Grunberg en zijn uitgeverij, Nijgh & Van Ditmar, zijn aangegaan met dr. Ysbrand van der Werf (De Jonge Akademie / Nederlands Herseninstituut-KNAW / VUmc) en dr. Jan van Erp (TNO) waarin een onderzoek is opgezet naar de fysiologische processen die een rol spelen bij het scheppen en het beleven van proza.

Het project is een unieke samenwerking tussen wetenschappers, de schrijver, het publiek en een aantal bedrijven. Kern van het project is om inzicht te krijgen in creativiteit en emoties in zowel ‘scheppende’ als ‘ontvankelijke’ zin, dat wil zeggen bij de schrijver en de lezer.

Het project is begonnen met het meten van Grunberg zelf, tijdens het schrijven van zijn nieuwe boek Het Bestand; gedurende twee weken is de schrijver bemeten met behulp van electro-encephalografie, galvanic skin response, gelaatsuitdrukkingen, en door uitvragen van beleving en emoties tijdens het schrijven. Dit project heeft grote media-aandacht gekregen (onder andere Nieuwsuur, Volkskrant en literary supplement van de New York Times: 29 November 2013, 'Wired: Putting a Writer and Readers to a Test. Arnon Grunberg Is Writing While Connected to Electrodes').

Mede door de aandacht die deze meting heeft gegenereerd is het consortium in staat geweest financiering te verkrijgen voor het tweede, ambitieuze deel van het project: het meten van lezers terwijl zij op dezelfde manier bemeten worden tijdens het lezen van Grunbergs boek. Dit project, mede gesteund door het ministerie van OCW en uitgevoerd op locatie bij TNO in Soesterberg, loopt in de maand september 2014 en krijgt een vervolg tijdens de tentoonstelling over Grunberg in de Bijzondere Collecties van de UvA in de maanden november 2014 - februari 2015. Tijdens de tentoonstelling lazen bezoekers en deelnemers die zich vooraf hadden aangemeld, het boek terwijl zij dezelfde metingen van hersenactiviteit, huidgeleiding en gelaatsuitdrukkingen ondergingen bij het lezen van het boek.

‘De Bus’ heeft betrekking op de derde fase van het project die direct volgde op de tentoonstelling. In deze fase werden de metingen op grotere schaal uitgevoerd, op verschillende locaties in het land. Er stond een mobiel meetstation tijdens de Boekenweek 2015 dat in de eerste helft van het jaar langs boekhandels, festivals en publieksevenementen reisde om op deze manier nog uitdrukkelijker het publiek te betrekken bij de metingen en interesse in wetenschap te vergroten.

Het plan komt tegemoet aan een gedeelde wens: wetenschapscommunicatie, publieksparticipatie en een ongeromantiseerde blik op het vak van schrijven en indirect ook uitgeven. Grunberg, Van der Werf en Van Erp reizden mee met ‘De Bus’, om bij verenigingen, festivals en evenementen door het land lezingen te houden en debatten te leiden die voor een groot publiek toegankelijk waren, naast natuurlijk het uitvoeren van lezersmetingen. Op 5 juni-7 juni stonden zij op het Hack the Brain festival in Amsterdam.

Bekijk de video

De Bus