Aanbeveling voor regeerakkoord door Barbara Visser

Beeld: Tamara Bellis on Unsplash
22-10-2021


NIEUWS

 

Wat speelt er bij de Akademie van Kunsten? Lees hier het laatste nieuws.

 







 







 

 

 

Een aantal leden van de Akademie van Kunsten schreef formatiereflecties over de waarde van kunst als aanbeveling voor het Regeerakkoord 2021-2025. Onder hen filmmaker Barbara Visser: 'De verwijzing naar het DVD’tje van De Jonge heb ik als een van de weinigen niet als een belediging ervaren'

'Nog even over de kunsten.

Even twijfelde ik of ik de demissionaire en toekomstige bewindslieden een aanbeveling met betrekking tot de kunsten moest schrijven, en vooral hoe, want de argumenten waar politici en kiezers op aanslaan zijn van een andere aard dan degene die ik wil inzetten. Abstracties. Die lijken onbelangrijk, want in abstracties kun je niet wonen. Maar soms moet het. Want nu rommelen we af op de formatie van een nieuw kabinet dat hetzelfde is als het oude, dat zich zal bedienen van een huishoudboekje (‘een dun regeerakkoord’) in plaats van een visie op de toekomst en kwaliteit van de democratie.

 

Die toekomst, kwaliteit en visie zijn noodzakelijke abstracties om te laden met betekenis en daadkracht, en niet de holle begrippen waarvan men zich in verkiezingstijd soms bedient.
Er zijn genoeg praktische redenen waarom de kunsten in een nieuw kabinet onverdeelde steun zouden moeten krijgen. Maar ik wil me niet wagen aan banale argumenten als de economische opbrengst van de kunsten in de vorm van toerisme en gentrificatie. Anderen moeten maar uitleggen dat kinderen door hun verbeelding te ontwikkelen zich dingen die er nog niet zijn kunnen voorstellen – abstracties – waarmee ze een ongewisse toekomst met eigen gereedschap tegemoet kunnen treden. Of dat ze zich door middel van theater en literatuur leren verplaatsen in het perspectief van een ander en dat zij de gevolgen van bepaalde handelingen beter leren inschatten door die in spelvorm te beleven, laat staan dat ik zou durven stellen hoe het kritisch beschouwen en verbeelden van de wereld aan de basis ligt van de democratie die wij samen proberen te zijn.

 

De verwijzing naar het DVD’tje van minister De Jonge heb ik als een van de weinigen niet als een belediging ervaren, maar als een bevestiging van het paradoxale feit, dat de grote verwevenheid van kunst met het dagelijks leven het belang ervan aan het oog lijkt te onttrekken.

 

Wie, behalve de zenuwachtig ijsberende kunstenaar zelf, heeft De Kunst (grote K) gemist tijdens de pandemie? Hadden we cold turkey afkickverschijnselen toen het museum dicht bleef? Maakte het ontbreken van een liveconcert onze dagen volstrekt zinloos tijdens de lockdown? Het antwoord laat zich raden.

Maar dat we het zonder museum– of concertbezoek wel even uithouden leidt soms tot de gevaarlijke conclusie dat het wel meevalt met het belang. Krijg je scheurbuik als je een jaar geen fruit eet? We lijken te vergeten dat deze instellingen het meest zichtbare deel zijn van een groot en veelomvattend weefsel – onze cultuur, nog zo’n abstractie – waarin beelden, verhalen, muziek, vormgeving en het vrije woord (en beeld) de kwaliteit van ons leven en onze directe omgeving bepalen.

De metafoor van het weefsel is belangrijk omdat in een cultuur veel met elkaar samenhangt, dat de kwaliteit van ons leven en onze omgeving bepaalt.
De kunst reflecteert daar op en staat zo in verband met de grote opgaven waarvoor de politiek staat, onderwijs, zorg, arbeidsmarkt, milieu.

Dat weefsel is zichtbaar én onzichtbaar verweven met ons dagelijks leven en wie wij zijn. Het is voor ons zelfs zo vanzelfsprekend dat we de slijtage pas opmerken als de gaten er in vallen. En dat is rijkelijk laat.

 

Waar zouden al die mensen die de films en series maken vandaan komen? Wie heeft het boek geschreven waar de film op gebaseerd is? Wanneer is de muziek gecomponeerd, wie voerden het uit? Hoe kwamen de kostuums/ decors/ de dramaturgie, het licht tot stand? Al die kunst laten wij ons als de gewoonste zaak van de wereld aanleunen in huizen waarvoor door architecten (bouwkunst) is nagedacht over schaal, kleur en materialen, over het licht dat binnenvalt, over de akoestiek en het uitzicht.
Probeert u in te zien dat mensen die jarenlang hebben gewerkt aan het scherpen van hun observatievermogen, aan de capaciteit om de juiste vragen te stellen in een gegeven situatie, die gevoel voor kwaliteit hebben en dat zichtbaar maken, van enorme waarde kunnen zijn voor politieke keuzes in een land waar dat kan en mag.
Dat de kunsten/het vrije woord het eerste ten onder gaan wanneer de democratie ophoudt, ook daar moeten we rekening mee houden. Van dat belang zou iedereen, of hij wel of niet van kunst zegt te houden, doordrongen moeten zijn.

 

Tijdens de lockdown zongen we iemands muziek, desnoods online, als koor, observeerden de details van de huizen in de stad, we lazen weer eens een dikke roman, we keken naar bijzondere series en films, staarden in vertwijfeling naar de strakblauwe lucht, knutselden met klei en verf, we schreven zelf een kort verhaal of een brief. We maakten ons zorgen. In een wereld waarin alles stilstond, zochten we naar manieren om onze vrijheid te hervinden. Door aandachtig naar onze directe omgeving te kijken, onze gedachten de vrije loop te laten en zelf dingen te doen en maken. En precies dát is wat kunst doet. Concreter kan het eigenlijk niet.

 

Barbara Visser, fillmmaker en beeldend kunstenaar

Amsterdam, 8 oktober 2021

 

De Akademie van Kunsten vraagt haar leden op regelmatige basis reflecties te schrijven in het kader van politieke ontwikkelingen. Filmmaker en beeldend kunstenaar Barbara Visser, jeugdtheatermaker Moniek Merkx en componist en oprichter van de Turn Club, Merlijn Twaalfhoven geven hun aanbeveling voor het regeerakkoord. Eerder verschenen in deze reeks de verkiezingsreflecties

 

 

Afbeeldingen

Cookie-instellingen